Հարցեր և առաջադրանքներ

1․ Նշե՛ք միջին քարի դարի մեզոլիթի թվագրությունը։
 Ք․ա․ 12-10-րդ հազարամյակները։
2․ Ի՞նչ գիտեք Շանիդար հնավայրի մասին։

3․Բացատրե՛ք նեոլիթյան <<հեղափոխության >> էությունը։
               Մարդը սկզբում ապրում էր կենդանիների նման՝ սպառելով միայն բնության պարգևած բարիքները։ Նեոլիթում հողագործության և անասնապահության զարգացումով կատարվեց մարդկային հասարակության առաջին մեծ <<հեղափոխություն>>։Մարդն այլևս միայն սպառող չէր։ Նա կարողանում էր իր համար ստեղծել անհրաժեշտ բարիքներ՝ պահելով ու բազմացնելով կենդանիներ, մշակելով բույսեր ու աճեցնելով մրգատու ծառեր։ Այսպես դրվեցին մարդկային քաղաքակրթության հիմքերը։
4․Պատմե՛ք <<Ոսկե եռանկյունւ>> մասին։

               Հայկական լեռնաշխարհում բացվել են նեոլիթյան բազմաթիվ հուշարձաններ։ Դրանցից հատկապես կարևոր են Աղձնիքի և Հայոց Միջագետքի տարածքում գտնվողները։ Այդ տարածքը հնագետները անվանում են <<Ոսկե եռանկյունի>>։ Այստեղից սկզբնավորվել է այսօրվա համաշխարհային քաղաքակրթությունը։ <<Ոսկե եռանկյունու>> կարևոր հուշարձաններից է Պորտաբլուրը (Եդեսիայից հյուսիս-արևելք)։ Այստեղ հայտաբերվել են երկիր մոլորակի ամենահին տաճարները։

5․Ներկայացրե՛ք պղնձի-քարի դարի բնորոշ գծերը։ Էնեոլիթյան ի՞նչ հուշարձաններ կարող եք թվարկել։
Պղնձի-քարի դար (Էնեոլիթ)։ Ք․ա․ 6-րդ հազարմյակի կեսերին մարդիկ ունեցան նոր խոշոր նվաճում՝ սովորեցին արդյունահանել և ձուլել մետաղը։ Մարդկությունը մուտք գործեց մետաղի դար։ Մետաղներից առաջինը լայն տարածում ստացավ պղինձը։ Սակայն այն փափուկ մետաղ էր, և քարե գործիքները պղնձյա գործիքների կողքին շարունակում էին գործածվել։

Լրացուցիչ աշխատանք

1. 65.  Առածները լրացրո՛ւ ընդգծված բառերի հականիշներով:

Չկա չարիք առանց բարիք:

Ջրի բերածը ջուրը կտանի:

Տերովին տերն է պահել, անտերինել  գայլն է կերել:

Մտնելուց առաջ միտք արա, թե ոնց պետք է դուրս գասանտերինել :

Ինչքան գետնի երեսն է, յոթ էնքան գետնի տակն է:

2. Տեքստում կետերի փոխարեն տեղադրի՛ր տրված հականիշները:

Հեռավոր-մերձավոր, ներկա-անցյալ, պատճառ-հետևանք, հանելուկ-լուծում, գրոհել-նահանջել, խաղաղ-անապահով:

Վերջին միլիոնավոր տարիների ընթացքում սառցադաշտերը մի քանի անգամ իջել են Սկանդինավյան  լեռներից, նահանջել մինչև Միջերկրական ծով ու հետո կրկին գրոհել:

Սառցադաշտային ժամանակաշրջանը մեր մոլորակի հեռավոր անցյալն է: Եվ ներկաում այդ շրջանին վերաբերող շատ բան դեռ հանելուկ է: Դեռ լուծում չունի այն  հարցը, թե  ինչի  պատճառով են առաջացել այդպիսի ցրտերը: Չգիտենք նաև մեր մոլորակի դեմքին հայտնված բազմաթիվ «վերքերի» ստույգ հետևանքները: Իսկ ի՞նչ է բերելու հեռավոր ապագան: Մարդկությունը կարո՞ղ է  հուսալ, որ  Երկրի վրա անապահով կյանք է սկսվելու, թե՞ մեր մոլորակին տիեզերական խաղաղ ապագա է  սպասվում:

3.  Ծով ու ցամաք նկարագրի՛ր ինչքան հնարավոր է շատ հականիշներ գործածելով:

Ծով–մեծ, փոքր, կարմիր, սև:

31.10.2023

264. Վաճառքի համար ստացան երեք գույնի մեքենաներ։ Դրանց 25 %-ը սպիտակ են, 45 %-ը՝ դարչնագույն, մնացածները՝ մոխրագույն։ Հետևյալ շրջանաձև դիագրամներից ո՞րն է համապատասխանում այդ տվյալներին:
     
     Պատ. գ:
     
     
265. Դասագրքի 25000 օրինակ տպաքանակն ամբողջությամբ տպագրվել է մեկ աշխատանքային շաբաթվա ընթացքում։ Օգտվելով
     գծային դիագրամից (նկ. 30)՝ պատասխանե՛ք հետևյալ հարցերին.
     ա) Տպաքանակի ո՞ր մասն է տպագրվել ուրբաթ օրը։
     20%
     բ) Շաբաթվա ո՞ր օրերին է տպագրվել տպաքանակի 20 %-ից ավելին։
     Երեքշաբթ, հինգշաբթի:
     գ) Շաբաթվա ո՞ր օրն են տպագրվել ամենամեծ քանակով դասագրքեր։ Իսկ ամենափո՞քր քանակով։ Ի՞նչ քանակներ են դրանք։
     Ամենամեծ-հինգշաբթի
     Ամենափոքր-չորեքշաբթի
     
     273.11000 դրամով ապրանք են գնել և նախատեսում են 15 % շահույթ
     ստանալ: Դրա համար ի՞նչ գնով պետք է վաճառել ապրանքը:
     11.000:100×15=1650
     11.000+1650=12.650
     Պատ.12.650
     
     275.Գրե՛ք որևէ եռանիշ թիվ, որը 4, 5 և 3 թվերի բազմապատիկ է։
     
     Պատ.600
     

Աշխհարի լավագույն հեքիաթները

Մենք ամեն ուրբաթ գնում ենք գրադարան և ամենքս կարդում ենք մեր նախընտրած Գիրքը: Ես այնտեղ կարդացել եմ աշխհարի լավագույն հեքիաթները գիրքը: Այն ինձ շատ դուր եկավ և շատ հետաքրքիր էր: Նրա մեջ կան շատ հեքիաթներ: Այնդտեղ կան նաև Չինական հեքիաթներ:

Ուիլյամ Սարոյան․ Նռնենիները

Այդ հեքիաթում տղան պատմում էր իր հորեղբոր անսպառ երևակայության և մեծ երազանքի մասին: Հորեղբայրը ցանկանում է մի ամայի, կակտուսներով և օձերով պատված տարացքը վերածել հրաշալի մրգատու ծառերով լի այգու: Նա պատմում է, որ նրանք այդ տարացքը կմաքրեն, ջուր կքաշեն, դեղձենի, ծիրանենի և շատ նռնենիներ կտնկեն: Այդ մասին իմանում են միայն տղան և հորեղբայրը: Նրանք հրավիրում են մեքսիկացիներին որպեսզի հողը մաքրեն: Եվ այդտպես նրանք սկսեցին անել այդ աշխատանը մինչև ծառ տնկելը: Գումարը վերջանալուն մոտ էր և հորեղբայրը որոշում է եղած գումարը ներդնի միայն նռնենիների վրա՝ հույս ունենալով նռնենիներից ստացած եկամուտով կտնկի մյուս ծառերը: Տարիներն անցնում էին, բայց նռնենիները չէին աճում: Մի քանի տարի հետո մի քանի արկղ նուռ հավաքվեց և ուղարկեցին Չիկագո: Օրերն անցնում էին, բայց Չիկագոյից լուր չկար՝ արդյոք նուռը վաճառվում է թէ ոչ: Հորեղբայրը զանգահարում է Չիկագո և տեղեկանում, որ նուռը չի վաճառվում: Այդտպես արկղերով նուռը յետ են ուղարկում: Հորեղբայրը չի կարողանում հողի վարձը վճարել և ամբողջը վերադարցնում է այդ տարածքի նախկին տիրոջը: Որոշ ժամանակ հետո նրանք որոշում են այցելել իրենց տնկած նռնենիներին և տեսնում են որ տարածքը վերածվել է նախկին տեսքին՝ օձերով և կակտուսներով պատված:

Մաթեմատիկա առանց բանաձևերի

1. Երկու հաջորդական կենտ թվերի արտադրյալը 143 է: Գտեք այդ թվերի գումարը:

11+13=24

Գտեք այն երկնիշ թիվը, որը 5 անգամ մեծ է  իր միավորների կարգում գրված թվանշանից։

25

3. Անին հաշվեց 1-ից 12 զույգ թվերի գումարը, իսկ Բաբկենը հաշվեց 5-ից 13 կենտ թվերի գումարը։ Ու՞մ մոտ ավելի մեծ արդյունք ստացվեց։

Բաբկենի մոտ ավելի շատ էր:

4. Մարին ուներ 12 հավ։ Հավերի կեսը ամեն օր մեկ ձու էր ածում, իսկ մյուս կեսը ամեն երկրորդ օրն էր մեկ ձու ածում։ Չորս շաբաթում բոլոր հավերը միասին քանի՞ ձու կածեն։

168+84=252

5. Գրատախտակին գրված տասանիշ 2456087130 թվից ձախից հաշված ջնջեցին կենտ համարի կարգերում գրված թվանշանները։ Այնուհետև ստացած հնագնիշ թվի համար նույն գործողությունը կրկնեցին։  Եվս մեկ անգամ այդ գործողությունը կատարելուց հետո գրատախտակին մնաց միանիշ թիվ։ Գտե՛ք այդ թիվը:
46810
61
1

6. Տասներկու հարկանի շենքի առաջին հարկում ապրում է 2 բնակիչ։ Յուրաքանչյուր հաջորդ հարկի բնակիչների թիվը երկուսով շատ է նախորդ հարկի բնակիչների թվից։ Այդ շենքը քանի՞ բնակիչ ունի։
2+4+6+8+10+12+14+16+18+20+22+24=

7. Աննան մի թիվ մտապահեց։ Այդ թվին ավելացրեց 2, հետո հանեց 4, արդյունքը բազմապատկեց 3-ով, ապա բաժանեց 2-ի, ստացավ 9։ Ի՞նչ թիվ էր մտապահել Աննան։

8

8. Հանդիսատեսները կինոդահլիճից կարող են դուրս գալ նեղ կամ լայն դռներով: Եթե բացեն միայն նեղ դռները, բոլոր հանդիսատեսները դուրս կգան 15 րոպեում, իսկ եթե բացեն միայն լայն դռները, բոլոր հանդիսատեսները դուրս կգան 10 րոպեում: Որքա՞ն ժամանակում դուրս կգան բոլոր հանդիսատեսները, եթե միաժամանակ բացեն բոլոր դռները:

6րոպե:

9. Դահլիճում կա այնքան շարք, որքան աթոռ կա յուրաքնչյուր շարքում։ Քանի՞ շարք կա դահլիճում, եթե աթոռների ընդհանուր թիվը 400 է։

20×20=400

10. «Պիցցա» ռեստորանն իր հաճախորդներին առաջարկում է․«Գնեք մեկ մեծ պիցցա 12 դոլարով և ստացեք երկրորդը կես գնով»: Օգտվելով առաջարկից որքա՞ն գումար պետք է վճարի հաճախորդը 5 մեծ պիցցա գնելու համար։

Հայաստանի պատմավարչական բաժանումները

1․ Ք․ա․ 3-2-րդ հազարամյակներում վարչական ի՞նչ  բաժանումներ կային մեր հայրենիքի տարածքում։ Ի՞նչպես փոխվեց այդ բաժանումը Ք․ա․ 1-ին հազարամյակի սկզբին։

Ք․ա․ 1-ին հազարամյակի սկզբին սկզբում ՝Վանի (Արարատյան) թագավորության օրոք և Հայկազունի Երվանդականների գահակալման առաջին շրջանում, ամբողջ Հայաստանը միավորված էր մեկ պետական կազմավորման մեջ։

2․ Ե՞րբ հայտնի դարձան Մեծ Հայքը  և Փոքր Հայքը՝ որպես առանձին թագավորություններ։ Ներկայացրե՛ք Մեծ Հայքի վարչական բաժանումը։

Ք․ա․ 4-րդ դարից Հայաստանի տարածքում հայտնի դարձան երկու հիմնական պետություններ՝ Մեծ Հայքի և Փոքր Հայքի թագավորությունները։Մեծ Հայքի բաժանվել է 15 խոշոր նահանգների։

3․ Որքա՞ն է Հայաստանի Հանրապետության տարածքը, Մեծ Հայքի ո՞ր մասն է այն կազմում։

Հ․Հ․ տարածքը կազմում է Մեծ Հայքի 10 տոկոսը։

4․Ո՞ր նահանգների տարածքներն է զբաղեցնում ՀՀ-ն։

Մեր հանրապետության կազմում գավառներ կան Սյունիքից և Այրարատից, ավելի քիչ Գուգարքից և Ուտիքից։

5․Ո՞րքան տարածք է զբաղեցրել ԼՂՀ-ն։

12,5 հազ․ քառ․ կմ տարածք։Հայաստանը բաժանված է եղել բազմաթիվ մանր պետական կազմավորումների: Առաջին հազարամյակում Վանի Թագավորության օրոք և Հայկազունի, Երվանդակաների գահակալման շրջանում հայաստանը միավորված էր մեկ պետական կազմավորման մեջ: Չորորդ դարում եղել է Մեծ հայքի և Փոքր հայքի թագավորություններ: մեծ հայքը բաժանված է եղել տասնհինգ նահանգների: Ամենախոշոր նահանգը եղել է Այրարատը, որտեղ էլ գտնվում է մեր Երևանը: Հինգերորդ դարում եղել է բաքրատունիների Թագավորություն, որը գոյատևլ է իննից- տասներկուերորդ դարերում: ժամանակի ընդացկում Օսմանյան թուրքերի իրականացված ցեղասպանության հետևանքով Հայաստանի մեծ մասը հայազրկվել է: այժմ Հայաստանը ունի 30.000 քառ. կիլոմետր տարացք: 1990թ. ծավալված արցախյան պայքարի շնորհիվ ստեղծվեց Լեռնային Ղարաբաղը, որը զբաղեցնում է 12.5 հազար քառակուսի կմ: Սակայն ցավոոք այժմ լեռնային ղարաբաղը հայազրկվում է ադրբեջանցիների կողմից:

19.10.2023

1. Տրված բառերն ըստ հոմանիշության բաժանի՛ր հինգ խմբի:

Խոշոր, երկերեսանի, առատ, մեծահռչակ, կեղծավոր, պտղաբեր, երեսպաշտ, վիթխարի, արգավանդ, նշանավոր, շողոքորթ, հանրածանոթ, ահռելի, մեծ, բեղուն, երևելի, խայտաբղետ, ականավոր, բերրի, աժդահա, չալպտուրիկ, բարեբեր, հանրաճանաչ, հսկա, անվանի:

Խոշոր-վիթխարի-ահռելի- մեծ- աժդահա-հսկա:
Երկերեսանի-կեղծավոր-երեսպաշտ-շողոքորթ:
Առատ-պտղաբեր-արգավանդ-բեղուն-բերրի-հուռթի-բարեբեր:
Մեծահռչակ-նշանավոր-հանրածանոթ-երևելի-ականավոր-հանրաճանաչ-անվանի:
Խատուտիկ-խայտաբղետ-երփնախայտ-չալպուտուրիկ-բծավոր:

2.  Անտառ նկարագրի՛ր՝ գործածելով ինչքան հնարավոր է շատ հոմանիշներ:

Անտառը շատ սիրուն է շատ գեղեցիկ է: Անտառը շատ գունեղ և վառերանգ է: Անտառը պատված է կանաչով: Նա շատ գեղեցիկ է աշնանը: Անտառը մի վայր է որտեղ շատ կենդանիներ կան: Բայց հաճախ որսորդները անտառ են գնում որս անելու համար: Անտառը շատ նուրբ է և քնքուշ է:

3. Սխալ կամ ոչ տեղին գործածված բառերը գտի՛ր և փոխարինի՛ր հարմար հոմանիշներով:

Նրան աշխատանքից հեռացրեցին, որովհետև անպատասխանատու էր ու ցրված:

Մատիտներիդ մեջ արդյոք բոլոր գույները կա՞ն:

Ծանոթիս այդպես էլ չգտա թանձր աշխարի մեջ:

Ընկերները երկու օր առաջ էին մաքառել ու հաշտվելու փորձեր էին անում:

Բերրի խոստումներ տվեց ու գնաց:

18.10.2023

1.     Ո՞րն է արև չլինելու փոխաբերական իմաստը: Դա ինչպե՞ս է արտահայտվում այդ երկրի բնակիչների վրա:

Իմ կարծիքով արև չլինելու պատճառով մարդիկանց մոտ բացակայում էր սեր ու բարությունը:

2.     Բնութագրեք Մարգոյին: 

Անպաշտպան և լուռ:

3.     Ո՞րն է պատմվածքի գաղափարը՝ հեղինակի ասելիքը:

Երեխաները անսիրտ էին և նախանձ:

18.10.2023

205. Հողակտորի հատակագծի մասշտաբը 1 ։ 5000 է։ Ինչքա՞ն կլինի հողակտորում երկու կետերի հեռավորությունը, եթե համապատասխան կետերի հեռավորությունը հատակագծում հավասար է`:

ա. 3 սմ-ի=3×5000=15.000 սմ
գ. 10 սմ-ի=10×5000=50.000 սմ
ե. 8 1/5 սմ -ի=8 1/5×5000 = 41/5x 50

208.Քարտեզի վրա հատվածն ունի 8 սմ
երկարություն։ Գտե՛ք քարտեզի մասշտաբը, եթե այդ հատվածին տեղանքում համապատասխանում է մի հատված, որի երկարությունը հավասար է`:

բ.2կմ=200.000սմ
200.00:2=100.000
դ.120կմ=12.000.000
12.000.000:120=100.000
զ.1400կմ=14.000.000
14.000.000:1400=100.000

218. Համեմատե՛ք.
     ա) 16-ի 37 %-ը = 37-ի 16 %-ը,
     բ) 72-ի 94 %-ը = 94-ի 72 %-ը,
     գ) 88-ի 56 %-ը = 56-ի 88 %-ը։